Şirketler hukukunda tür değişikliği, kanunda öngörülmüş olan bir şirket türünden başka bir şirket türüne geçiş süreci olarak tanımlanabilir. Bu yazımızda tür değişikliği sürecine ilişkin genel bilgilendirme yapılarak süreç içerisinde dikkat edilmesi gereken hususlara değinilecektir.
1. İlgili Mevzuat
Tür değiştirme prosedürü 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (“TTK”) 180 vd. maddelerinde düzenlenmiştir. TTK’nın 180. maddesinde bir şirketin şekil değiştirebileceği ve yeni türe dönüştürülen şirketin eskisinin devamı olduğu açıkça belirtilmiştir. TTK’nın 181. maddesinde ise aralarında tür değişikliği yapılabilecek şirketler “sınırlı olarak” sayılmıştır.
Tür değiştirme sırasında yapmaları gereken işlemler temel olarak TTK’da düzenlenmiş olmakla beraber tür değiştirme için Ticaret Sicili Müdürlükleri nezdinde yapılması gereken işlemler de 27.01.2013 tarihli 28541 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ticaret Sicili Yönetmeliği’nde düzenlenmiştir.
2. Kanunun İzin Verdiği Tür Değişiklikleri
TTK kapsamında aşağıdaki tür değişikliklerine izin verilmiştir:
– Bir sermaye şirketi; başka türde bir sermaye şirketine veya bir kooperatife,
– Bir kollektif şirket; bir sermaye şirketine, bir kooperatife veya bir komandit şirkete
– Bir komandit şirket; bir sermaye şirketine, bir kooperatife, bir kollektif şirkete,
– Bir kooperatif; bir sermaye şirketine dönüşebilir.
3. Tür Değiştirme Sürecinde Hazırlanması Gereken Belgeler
Aşağıdaki belgeler tür değiştirme sürecinde şirketin yönetim organı tarafından hazırlanmalı ya da hazırlamaya yetkili kişilere hazırlatılmalıdır:
3.1. Tür Değiştirme Planı
Tür değiştirme planı şirketin yönetim organı tarafından yazılı olarak düzenlenmelidir. Tür değiştirme planında aşağıdaki hususların yer alması zorunludur:
- Şirketin tür değiştirmeden önceki ve sonraki ticaret unvanı,
- Şirket merkezi ve yeni türe ilişkin ibare,
- Yeni türün şirket sözleşmesi,
- Ortakların tür değiştirmeden sonra sahip olacakları payların sayısını, cinsi ve tutarı veya tür değiştirmeden sonra ortakların paylarına ilişkin açıklamalar.
Tür değiştirme planı, TTK m. 189 uyarınca genel kurulun onayına tabidir.
3.2. Tür Değiştirme Raporu
Tür değiştirme raporu da şirketin yönetim organı tarafından düzenlenmelidir. Tür değiştirme raporunun içeriğinde aşağıdaki hususlar hukuki ve ekonomik yönden açıklanır ve gerekçeleri belirtilir:
- Tür değiştirmenin amacı ve sonuçları,
- Yeni türe ilişkin kuruluş hükümlerinin yerine getirilmiş olduğu,
- Yeni şirket sözleşmesi,
- Tür değiştirmeden sonra ortakların sahip olacakları paylara dair değişim oranı,
- Varsa ortaklar ile ilgili olarak tür değiştirmeden kaynaklanan ek ödeme ile diğer kişisel edim yükümlülükleri ve kişisel sorumluluklar,
- Ortaklar için yeni tür dolayısıyla doğan yükümlülükler.
Küçük ve orta ölçekli şirketler tüm ortakların onaylaması halinde tür değiştirme raporunun düzenlenmesinden vazgeçebilir. Ancak bu durumda şirketin mali müşaviri tarafından hazırlanan KOBİ raporunun da sunulması gerekir.
3.3. SMMM Raporu
SMMM raporu, tür değişikliği yapan şirketin özvarlığının tespitinin ve şirketin tapu, gemi ve fikri mülkiyet sicilleri gibi benzeri sicillerde kayıtlı malvarlığının bulunması halinde bunların gerçeğe uygun değerlerinin tespit edildiği yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirin düzenlediği rapordur. Raporun içeriğinde aşağıdaki hususların yer alması gerekir:
- Tespiti yapan muhasebecinin bilgileri,
- Tespiti yapılan şirketin bilgileri,
- Şirketin yasal defterlerinin tasdikine ilişkin bilgiler,
- Şirketin ortaklık yapısı ve şirket yetkilisine ait bilgiler,
- Sermayenin ödenmesine ilişkin açıklamalar,
- Sermayenin karşılıksız kalıp kalmadığına ilişkin açıklamalar,
- Şirketin özvarlığına ilişkin açıklamalar,
- Şirketin aktifine kayıtlı sicile tabi taşınmaz, taşıt, fikri mülkiyet haklarının listesi.
4. Ortakların İnceleme Hakkı
Tür değiştirme planı, tür değiştirme raporu, son üç yılın tabloları ve varsa ara bilanço, genel kurulda karar alınmadan 30 gün önce şirket merkezinde (ve halka açık anonim şirketlerde Sermaye Piyasası Kurulunun istediği yerlerde) ortakların incelemesine sunulmalıdır.
5. Genel Kurul Kararı
Tür değiştirme planı ve yeni türün şirket sözleşmesi yönetim organı tarafından genel kurula sunularak TTK m. 189’daki nisaplarla karar alınması gerekmektedir. Buna göre:
- Anonim ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde, esas veya çıkarılmış sermayenin 2/3’ünü karşılaması şartıyla, genel kurulda mevcut oyların 2/3’ü ile; limited şirkete dönüştürme hâlinde ek ödeme veya kişisel edim yükümlülüğü doğacaksa tüm ortakların onayıyla,
- Limited şirketlerde, sermayenin en az 3/4’üne sahip bulunmaları şartıyla, ortakların 3/4’üyle,
- Bir sermaye şirketinin bir kooperatife dönüşmesi hâlinde tüm ortakların onayıyla karar alınabilecektir.
6. Tescil
Yönetim organının tür değiştirme kararını ve yeni şirketin sözleşmesini tescil ettirmesiyle tür değiştirme hukuki geçerlilik kazanır ve genel kurul kararının Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan edilmesiyle süreç tamamlanmış olur.
Saygılarımızla,
BD Partners Hukuk Bürosu