İş hukukumuzun işçiyi koruma eğiliminin bir yansıması olarak, yeni doğum yapmış veya emziren çalışanın işyerlerindeki sağlık ve güvenliğinin sağlanması, emzirme odalarının ve çocuk bakım yurtlarının nasıl kurulacağı ve hangi şartları taşıyacağını belirlemek amacıyla, 16.08.2013 tarihli 28737 sayılı Resmî Gazete’de Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik (“Yönetmelik”) yayımlanmıştır.
- Emzirme Odası ve Kreş Açma Şartları
Yönetmeliğe göre işverenin emzirme ve kreş açma yükümlülükleri, işyerinde çalışan kadın çalışan sayısına göre belirlenmektedir. Bu kapsamda:
- 100-150 kadın çalışanı olan işyerlerinde, emziren çalışanların çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine en çok 250 metre uzaklıkta emzirme odasının kurulması zorunludur.
- 150’den çok kadın çalışanı olan işyerlerinde, 0-6 yaşındaki çocukların bırakılması, bakımı ve emziren çalışanların çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine yakın bir yurdun kurulması zorunludur. Yurt, işyerine 250 metreden daha uzaksa işveren taşıt sağlamakla yükümlüdür.
Emzirme odası ve kreş (yurt) açma yükümlülüğünün belirlenmesinde, işverenin belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan tüm işyerlerindeki kadın çalışanların toplam sayısı dikkate alınır. Ayrıca, emzirme odası ve/veya kreş (yurt) kurulması için gereken kadın çalışan sayısının hesabına erkek çalışanlar arasından çocuğunun annesi ölmüş veya velayeti babaya verilmiş olanlar da dâhil edilir.
Emzirme odası ve kreş (yurt) açma yükümlülüklerini yerine getirmek üzere işverenler, ortaklaşa emzirme odası veya kreş (yurt) kurabilecekleri gibi, kamu kurumlarınca yetkilendirilmiş yurtlarla anlaşma da yapabilirler. Ancak her halükârda, oda ve yurtların bina, kuruluş, döşeme, araç, gereç, taşıt, beslenme gibi giderlerinin tamamı işverenlerce karşılanır.
Son olarak, Yönetmeliğe göre odalara 0-1 yaşındaki, yurtlara ise ilköğretime kayıt yaşını doldurmamış çocuklar alınır.
- Emzirme Odası ve Kreş Açma Yükümlülüğün İhlali
4857 sayılı İş Kanunu’nun “İşçinin haklı nedenle derhal feshi” başlıklı 24/II-f bendine göre: ”Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa, yahut çalışma şartları uygulanmazsa” işçi, iş sözleşmesini bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir.
İlgili hükümde bahsi geçen çalışma şartlarına, işverenin işçiye emzirme odası ve kreş (yurt) açma yükümlülükleri de dâhildir. Bu nedenle, emzirme odası ve kreş açma yükümlülüklerini yerine getirmeyen işveren aleyhine, İş Kanunu m. 24/II-f hükmü uyarınca haklı nedenle fesih yapılabileceği savunulur. Bu durumda işçi, kıdem tazminatına hak kazanacaktır. (Yargıtay 9. HD 2015/5175 E. 2016/19971 K. sayılı 14.11.2016 tarihli ilamı) (Yargıtay 9. HD 2015/14935 E. 2018/8317 E. sayılı 10.04.2018 tarihli ilamı)
Emzirme odası ve kreş (yurt) açma yükümlülüğüne yerine getirmeyen işveren için öngörülen bir diğer yaptırım ise idari para cezasıdır. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 26’ncı maddesi uyarınca, yükümlülüğünü yerine getirmeyen işveren aleyhine ihlalin tespit edildiği tarihten itibaren (2023 yılı için) aşağıdaki tutarlarda idari para cezası düzenlenir:
- Az tehlikeli işyerleri için aylık 11.632 TL,
- Tehlikeli işyerleri için aylık 15.510 TL,
- Çok tehlikeli işyerleri için aylık 23.265 TL.
Yukarıdaki hususlarda herhangi bir sorunuz olursa bizimle info@bdhukuk.com e-posta adresi üzerinden iletişime geçebilirsiniz.
Saygılarımızla,
BD Partners Hukuk Bürosu